Geologia i piękno złóż solnych Wieliczki

Wstęp

Zanurz się w podziemny świat, gdzie natura przez miliony lat tworzyła swoje największe dzieła. Wielicka kopalnia soli to nie tylko zabytek techniki, ale żywe muzeum geologiczne, które zachwyca na każdym poziomie – dosłownie i w przenośni. To jedyne takie miejsce na świecie, gdzie w jednym złożu współistnieją uporządkowane warstwy soli z chaotycznymi bryłami wielkości domów. Przez siedem wieków ludzka pomysłowość spotykała się tu z kaprysami natury, tworząc unikalne dziedzictwo. Spacerując solnymi korytarzami, dotkniesz historii zapisanej w kryształach halitu i drewnianych konstrukcjach pokrytych solną patyną. To podróż przez czas – od mioceńskiego morza po średniowieczne techniki górnicze i współczesne metody ochrony dziedzictwa.

Najważniejsze fakty

• Unikalna struktura geologiczna – jedyne na świecie złoże łączące warstwowe pokłady soli z chaotycznymi bryłami, uformowane przez ruchy górotwórcze Karpat
• 13 milionów lat historii – od parującego morza mioceńskiego po średniowieczne żupy królewskie, których tradycja trwa nieprzerwanie od XIII wieku
• Muzeum pod ziemią – na III poziomie kopalni znajdują się unikalne komory z kryształami soli, zabytkowymi narzędziami i „choinkami solnymi”
• Pierwszy polski obiekt UNESCO – wpisany na listę w 1978 roku jako wyjątkowe połączenie wartości geologicznych, historycznych i technicznych

Muzeum Żup Krakowskich – podziemne skarby Wieliczki

Wielicka kopalnia soli to nie tylko zabytek techniki, ale prawdziwe muzeum geologiczne pod otwartym niebem. A właściwie – pod ziemią. Muzeum Żup Krakowskich to jedyne takie miejsce na świecie, gdzie można zobaczyć, jak przez wieki kształtowała się historia wydobycia soli. Spacerując podziemnymi korytarzami, masz wrażenie, że czas się zatrzymał. Wszędzie wokół lśnią solne ściany, a powietrze ma specyficzny, zdrowy mikroklimat. To właśnie tutaj, na głębokości 135 metrów, kryją się najcenniejsze skarby – nie tylko w postaci soli, ale też unikalnych narzędzi górniczych i dokumentów sprzed wieków.

Ekspozycje w Zamku Żupnym i kopalni

Wystawy podzielone są na dwie części. W Zamku Żupnym na powierzchni zobaczysz fascynujące eksponaty związane z historią zarządzania kopalnią. Ale prawdziwa magia zaczyna się pod ziemią. Na III poziomie kopalni czeka na Ciebie:

• Komora Russeger z hipnotyzującymi kryształami soli
• Komora Maria Teresa z zabytkowymi urządzeniami górniczymi
• Unikalne „choinki solne” w komorze Modena
• Autentyczne narzędzia z XIX wieku pokryte solną patyną

Nie przegap szczególnie skrystalizowanej konewki i miotełki – to jedne z najbardziej fotogenicznych eksponatów, które pokazują, jak sól potrafi „obrastać” przedmioty pozostawione w kopalni.

Alfons Długosz i historia wystawy

Wszystko, co dziś podziwiamy w muzeum, zawdzięczamy pasji jednego człowieka – Alfonsa Długosza. Ten wizjoner w latach 50. XX wieku postanowił ocalić dziedzictwo wielickiej kopalni. Jego słowa: To nie jest zwykła kopalnia, to podręcznik geologii i historii w jednym najlepiej oddają wartość tego miejsca. Długosz przez 14 lat gromadził eksponaty i tworzył trasy turystyczne. Dziś jego dzieło jest ciągle rozwijane – dodawane są nowe multimedia, ale zachowany został duch autentyczności. Warto zwrócić uwagę na unikatowy inwentarz żup solnych z XIV wieku – to prawdziwa perła w koronie kolekcji.

Zanurz się w świat pasji i odkryj, dlaczego warto mieć hobby – niech każdy dzień nabierze głębszego sensu.

Powstanie złoża solnego – geologiczna podróż w czasie

Historia wielickiej soli to opowieść licząca sobie ponad 13 milionów lat. To wtedy, u podnóża młodych Karpat, rozciągało się płytkie morze mioceńskie. Dziś trudno uwierzyć, że tam, gdzie dziś stoją góry, kiedyś pluskały się morskie fale. Ale to właśnie one pozostawiły po sobie najcenniejszy skarb – sól. Proces jej powstawania był niezwykły i wymagał specyficznych warunków. To jedyne takie złoże na świecie, gdzie bryły soli współwystępują z warstwami – mówią geolodzy. Ta unikalna struktura to efekt milionów lat przemian geologicznych.

Morze mioceńskie i procesy osadzania soli

Wyobraź sobie ciepłe, płytkie morze, nad którym wieją suche wiatry. To właśnie w takich warunkach zaczęła się historia wielickiej soli. Morze mioceńskie było prawdziwą fabryką soli – woda parowała, pozostawiając na dnie coraz grubsze warstwy solnego osadu. Proces ten trwał tysiące lat, a jego efekty możemy dziś podziwiać w postaci:

• Grubych pokładów halitu – najczystszej soli kamiennej
• Warstwowych struktur widocznych w ścianach kopalni
• Skamieniałości morskich organizmów zatopionych w soli
• Unikalnych „choinek solnych” – efektu krystalizacji w specyficznych warunkach

Co ciekawe, w niektórych miejscach można znaleźć włókna traw zatopione w kryształach – dowód na to, że w pobliżu morza istniały też lądy porośnięte roślinnością.

Ruchy górotwórcze Karpat a kształt złoża

Gdyby nie ruchy górotwórcze, które wypiętrzyły Karpaty, sól w Wieliczce wyglądałaby zupełnie inaczej. Potężne siły tektoniczne porozrywały pierwotne pokłady solne, przemieszczając je i tworząc unikalną, dwudzielną strukturę. Z jednej strony mamy uporządkowane warstwy, z drugiej – chaotycznie rozrzucone bryły soli wielkości domów. To właśnie te procesy sprawiły, że wielickie złoże jest tak wyjątkowe. W komorze Russeger VI widać to najlepiej – ściany wyglądają jak geologiczna księga, w której można czytać miliony lat historii. Każda warstwa, każdy załom to zapis dawnych wydarzeń – od erupcji wulkanicznych po zmiany klimatu. To właśnie dzięki tym ruchom górotwórczym sól znalazła się na głębokości, która umożliwiła jej wydobycie.

Przygotuj się na trening w stylu i komforcie – dowiedz się, jaką bluzę na siłownię męską wybrać i o czym pamiętać.

Unikalna struktura geologiczna Wieliczki

Wielickie złoże solne to prawdziwy geologiczny fenomen. Nigdzie indziej na świecie nie znajdziesz takiego połączenia dwóch zupełnie różnych struktur solnych w jednym miejscu. To jak geologiczna układanka, w której natura postanowiła wymieszać wszystkie elementy. Górnicy przez wieki musieli dostosowywać metody wydobycia do tej niezwykłej budowy – raz trafiali na twarde, zwarte warstwy, a raz na chaotyczne bryły wymagające zupełnie innego podejścia. Dziś to właśnie ta różnorodność sprawia, że kopalnia jest tak fascynująca dla geologów i turystów.

Chaotyczne bryły soli vs. uporządkowane warstwy

Spacerując podziemnymi korytarzami, możesz na własne oczy zobaczyć tę geologiczną osobliwość. W niektórych miejscach sól układa się w regularne, niemal poziome warstwy, jak w klasycznym przekroju geologicznym. Ale wystarczy przejść kilkadziesiąt metrów dalej, by natknąć się na:

• Ogromne bryły soli o nieregularnych kształtach
• Pionowe słupy solne sięgające kilkunastu metrów
• Spękania i załamania świadczące o ruchach tektonicznych
• Miejsca, gdzie warstwy są niemal pionowo ustawione

Ta różnorodność to efekt potężnych sił tektonicznych, które działały przez miliony lat. Najlepszym miejscem do obserwacji tego zjawiska jest komora Russeger, gdzie ściany pokazują zarówno warstwową, jak i bryłową strukturę soli.

Tufity – ślady wulkanicznej przeszłości

Wielicka sól kryje w sobie jeszcze jedną niespodziankę – tufity, czyli skały powstałe z popiołów wulkanicznych. To dowód na to, że w czasie gdy formowało się złoże, w okolicy działały wulkany. Te charakterystyczne, ciemniejsze warstwy w soli to prawdziwe geologiczne pamiątki po erupcjach sprzed milionów lat. Co ciekawe, tufity:

Obecność tufitów to kolejny dowód na burzliwą geologiczną przeszłość tego regionu. Dzięki nim wiemy, że formowanie się złoża solnego w Wieliczce nie było spokojnym procesem, ale toczyło się w dynamicznym, pełnym wstrząsów środowisku.

Podróż przez historię idei i zgłęb tajemnice, jak narodził się holenderski liberalizm – fascynująca opowieść o wolności i postępie.

Kryształy soli – mineralne cuda natury

Wielicka kopalnia to prawdziwy raj dla miłośników mineralogii. Kryształy soli tworzące się tu przez miliony lat osiągają niekiedy imponujące rozmiary i kształty. W komorze Russeger VI można podziwiać prawdziwe dzieła sztuki stworzone przez naturę – od drobnych, błyszczących kryształków po monumentalne formacje przypominające lodowe pałace. To jedyne miejsce w Polsce, gdzie w naturalnych warunkach widać proces krystalizacji soli w tak spektakularnej formie – mówią przewodnicy. Szczególnie fascynujące są miejsca, gdzie drewniane konstrukcje górnicze pokryły się solną koronką, tworząc niepowtarzalne kompozycje.

Halit i jego różnorodne formy

Halit, czyli chlorek sodu, to główny bohater wielickiej kopalni. W zależności od warunków krystalizacji przybiera różne formy:

Największe wrażenie robią jednak przezierne kryształy halitu, które wyglądają jak lód, ale w dotyku są ciepłe. W niektórych miejscach można zaobserwować ciekawe zjawisko – kryształy rosną w kierunku przeciwnym do siły grawitacji, tworząc fantazyjne „solne kwiaty”.

„Choinki solne” i barwne formacje

Jedną z największych atrakcji kopalni są słynne choinki solne. Te delikatne, rozgałęzione struktury powstają w specyficznych warunkach wilgotności i temperatury. Ich piękno polega na:

1. Niepowtarzalnych kształtach przypominających drzewka
2. Różnorodności barw – od śnieżnobiałych po żółtawe i różowawe
3. Zmienności form w zależności od pory roku

Równie ciekawe są barwne formacje solne, które zawdzięczają swoje kolory domieszkom minerałów. Czerwone odcienie to efekt obecności związków żelaza, niebieskie – miedzi, a żółte – siarki. W komorze Modena można zobaczyć prawdziwą feerię barw, gdzie poszczególne warstwy układają się w abstrakcyjne obrazy przypominające malarstwo współczesne. To najlepszy dowód na to, że natura jest największym artystą.

Średniowieczne początki Żup Krakowskich

Historia wielickiej kopalni soli sięga czasów, gdy Polska dopiero kształtowała swoje państwowe struktury. Żupy Krakowskie to nie tylko najstarsze przedsiębiorstwo w Polsce, ale prawdziwy fenomen gospodarczy średniowiecznej Europy. Już w XIII wieku sól z Wieliczki i Bochni stała się strategicznym surowcem, który wpływał na politykę i ekonomię całego regionu. To właśnie dzięki solnym złożom Kraków mógł rozwijać się jako ważny ośrodek handlowy. W tamtych czasach sól była nie tylko przyprawą, ale przede wszystkim środkiem konserwującym żywność – można powiedzieć, że to właśnie ona „zakonserwowała” też bogactwo królewskiego skarbca.

Legenda św. Kingi i historyczne dokumenty

Nie sposób mówić o początkach wielickiej kopalni bez wspomnienia św. Kingi, której postać na stałe wpisała się w historię tego miejsca. Według pięknej legendy, węgierska księżniczka wrzuciła swój zaręczynowy pierścień do kopalni soli w Marmaroszu, a ten cudownie odnalazł się w pierwszej wydobytej w Wieliczce bryle soli. Jan Matejko uwiecznił tę scenę na swoim obrazie z 1892 roku, który dziś można podziwiać w podziemiach kopalni. Ale poza legendami mamy też twarde dowody historyczne – najstarsze dokumenty potwierdzające wydobycie soli w regionie pochodzą już z XII wieku. Szczególnie ważny jest wpis z Rocznika Kapituły Krakowskiej z 1251 roku, który mówi o odkryciu soli kamiennej w Bochni – to kamień milowy w historii polskiego górnictwa solnego.

Polityka solna Bolesława Wstydliwego

Bolesław Wstydliwy, mąż św. Kingi, doskonale rozumiał strategiczne znaczenie soli. Jego polityka solna polegała na stopniowym przejmowaniu kontroli nad wydobyciem i dystrybucją tego cennego surowca. Dzięki temu powstało potężne przedsiębiorstwo zarządzające kopalniami w Wieliczce i Bochni, które przez wieki stanowiło jedno z głównych źródeł dochodów polskich władców. Statut Kazimierza Wielkiego z 1368 roku uregulował zasady funkcjonowania żup, tworząc podwaliny pod nowoczesne zarządzanie górnictwem. To właśnie wtedy zaczęła się złota era Żup Krakowskich, które stały się wzorem organizacji pracy dla całej Europy. Wystarczy spojrzeć na zachowane dokumenty i inwentarze, by zrozumieć, jak precyzyjnie zarządzano tym solnym imperium.

Techniki wydobywcze na przestrzeni wieków

Wielicka kopalnia soli to żywe muzeum górniczych technologii, gdzie na każdym kroku widać ewolucję metod wydobywczych. Od prostych narzędzi drewnianych po skomplikowane maszyny parowe – górnicy musieli dostosowywać się do specyficznej, dwudzielnej struktury złoża. W średniowieczu wydobywano sól metodą komorowo-filarową, pozostawiając potężne słupy solne jako naturalne podpory stropów. Z czasem, gdy zapotrzebowanie na sól rosło, zaczęto stosować bardziej efektywne, ale i bardziej ryzykowne metody. Szczególnie ciekawy był okres XIX wieku, gdy wprowadzono nowoczesne jak na owe czasy rozwiązania techniczne, które pozwoliły na eksploatację głębszych partii złoża.

Narzędzia i urządzenia górnicze

Spacerując podziemnymi korytarzami, można prześledzić całą historię górniczego rzemiosła. Najstarsze znalezione narzędzia to proste kilofy i drewniane łopaty, którymi wydobywano sól już w XIII wieku. W komorze Maria Teresa zachowały się unikalne drewniane kołowroty służące do transportu urobku – prawdziwe arcydzieła średniowiecznej inżynierii. Wraz z postępem technicznym pojawiły się bardziej zaawansowane urządzenia: od ręcznych wiertnic po potężne wiertnice parowe z końca XIX wieku. Szczególnie imponująco prezentują się zachowane w doskonałym stanie kolejki górnicze, które zastąpiły wozy konne w transporcie soli na powierzchnię.

Transport i zabezpieczenie wyrobisk

Zabezpieczenie rozległych podziemnych korytarzy to zawsze było wyzwanie dla wielickich górników. Drewniane stemplowanie stosowane w średniowieczu z czasem zastąpiono bardziej trwałymi konstrukcjami z bali dębowych. W XIX wieku wprowadzono nowatorskie jak na owe czasy rozwiązanie – ceglane obudowy wyrobisk, które do dziś można podziwiać w niektórych częściach kopalni. Transport soli na powierzchnię ewoluował od prostych worków noszonych na plecach, przez wozy konne, aż po skomplikowane systemy wind i kolejek. W komorze Modena zachował się unikalny system drewnianych rynien, który służył do spławiania soli w postaci solanki – to dowód na pomysłowość dawnych inżynierów.

Podziemne komory – galeria solnych arcydzieł

Wielicka kopalnia soli to nie tylko miejsce wydobycia cennego surowca, ale prawdziwa podziemna galeria sztuki, gdzie natura od milionów lat tworzy swoje dzieła. Spacerując po podziemnych komorach, masz wrażenie, że znalazłeś się w środku gigantycznej solnej rzeźby. Ściany lśnią jak pokryte szronem, a powietrze jest nasycone zdrowym mikroklimatem. Najbardziej fascynujące są miejsca, gdzie sól pokryła drewniane konstrukcje górnicze, tworząc niepowtarzalne kompozycje. To właśnie tutaj widać najlepiej, jak czas i natura współpracują, by tworzyć prawdziwe arcydzieła.

Komora Russeger VI – królestwo kryształów

Komora Russeger VI to prawdziwe serce mineralogicznych cudów wielickiej kopalni. Wchodząc do niej, masz wrażenie, że znalazłeś się w jaskini z bajki – wszędzie wokół lśnią i mienią się kryształy soli. Największe wrażenie robią przezierne monokryształy halitu, które wyglądają jak wykute z lodu, ale w dotyku są zaskakująco ciepłe. W niektórych miejscach osiągają one rozmiary kilku centymetrów, tworząc fantazyjne kompozycje. Szczególnie ciekawie prezentują się miejsca, gdzie kryształy wyrastają w różnych kierunkach, tworząc wrażenie solnego lasu. To właśnie tutaj widać najlepiej, jak natura potrafi tworzyć geometryczne cuda bez żadnego ludzkiego udziału.

Solne stalaktyty i drewniane artefakty

Jedną z najbardziej fotogenicznych atrakcji kopalni są solne nacieki, które przez wieki formowały się na drewnianych konstrukcjach pozostawionych przez górników. W komorze Saurau można podziwiać prawdziwe solne arcydzieła – od delikatnych stalaktytów zwisających ze stropu po masywne stalagmity wyrastające z podłogi. Najciekawsze są jednak miejsca, gdzie sól pokryła narzędzia górnicze, tworząc niepowtarzalne kompozycje. Szczególnie znana jest skrystalizowana konewka, która wygląda jak wyrzeźbiona z lodu, choć w rzeczywistości to drewno pokryte grubą warstwą soli. Te niezwykłe formacje najlepiej świadczą o tym, jak bardzo aktywne są procesy krystalizacji w podziemiach Wieliczki.

Wieliczka na tle europejskiego górnictwa solnego

Gdy porównamy Wieliczkę z innymi europejskimi ośrodkami wydobycia soli, od razu widać jej wyjątkowość. Podczas gdy większość kopalń solnych na kontynencie eksploatowała jednolite pokłady soli, wielickie złoże wyróżnia się niepowtarzalną dwudzielną strukturą. Ta geologiczna osobliwość sprawiła, że miejscowi górnicy musieli opracować specjalne techniki wydobywcze, nieznane w innych rejonach Europy. To właśnie ta różnorodność złoża uczyniła z Wieliczki prawdziwą szkołę górniczego rzemiosła. W przeciwieństwie do wielu innych kopalń, które z czasem popadały w zapomnienie, wielickie żupy funkcjonowały nieprzerwanie przez siedem stuleci, stając się wzorem organizacji pracy dla całego kontynentu.

Statut Kazimierza Wielkiego z 1368 roku

Ten przełomowy dokument to prawdziwa konstytucja średniowiecznego górnictwa solnego. Król Kazimierz Wielki, znany z zamiłowania do prawa i porządku, uregulował w nim wszystkie aspekty funkcjonowania żup. Statut precyzyjnie określał prawa i obowiązki górników, system wynagrodzeń oraz zasady dystrybucji soli. Co ciekawe, wprowadzał też nowoczesne jak na owe czasu rozwiązania socjalne – na przykład prawo do darmowej soli dla rodzin górniczych. Dokument ten stał się wzorem dla innych europejskich ośrodków górniczych, pokazując, że Wieliczka była nie tylko potentatem w wydobyciu, ale też pionierem w organizacji pracy.

Inwentarz żup solnych – unikatowy dokument

Zachowany do dziś inwentarz to prawdziwe arcydzieło średniowiecznej administracji. Spisany z benedyktyńską precyzją dokument zawiera szczegółowy opis wszystkich szybów, komór i narzędzi używanych w XIV-wiecznej kopalni. To jedyne takie źródło w Europie, które pozwala nam dokładnie odtworzyć organizację pracy w średniowiecznej kopalni soli. Co szczególnie fascynujące, inwentarz odnotowuje nawet takie szczegóły jak ilość drewna potrzebnego do zabezpieczenia wyrobisk czy dokładne rozmiary pozostawianych filarów solnych. Dzięki niemu wiemy, że wieliccy górnicy stosowali rozwiązania techniczne, które wyprzedzały swoją epokę o całe stulecia.

Współczesne znaczenie kopalni jako dziedzictwa

Dziś wielicka kopalnia soli to znacznie więcej niż tylko zabytek techniki. To żywocząstka polskiej historii i kultury, która wciąż oddziałuje na współczesność. Unikalne połączenie wartości geologicznych, historycznych i artystycznych sprawia, że miejsce to stanowi prawdziwe kompendium wiedzy o dziedzictwie naszego regionu. Każda komora, każdy korytarz to zapis nie tylko procesów geologicznych, ale też ludzkiej pomysłowości i determinacji. Współcześnie kopalnia pełni rolę edukacyjną, turystyczną i terapeutyczną – solny mikroklimat korzystnie wpływa na zdrowie, a niepowtarzalna atmosfera podziemnych wnętrz inspiruje artystów z całego świata.

Kopalnia jako obiekt UNESCO

Wpisanie wielickiej kopalni na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO w 1978 roku to potwierdzenie jej wyjątkowości w skali globu. Jako jeden z pierwszych dwunastu obiektów na świecie, znalazła się w elitarnym gronie miejsc o uniwersalnej wartości dla ludzkości. Decyzja UNESCO podkreśliła nie tylko geologiczną unikalność złoża, ale też siedem wieków ciągłej tradycji górniczej. Dzięki temu statusowi kopalnia zyskała międzynarodową ochronę i rozgłos, stając się wizytówką polskiego dziedzictwa kulturowego. Co ważne, wpis obejmuje nie tylko podziemne trasy, ale też zabytkowy Zamek Żupny – jedyny taki kompleks w Europie łączący podziemne i naziemne zabytki związane z górnictwem solnym.

Edukacyjna rola wystaw geologicznych

Wystawy w wielickiej kopalni to nowoczesne centrum edukacji geologicznej, które w przystępny sposób tłumaczy skomplikowane procesy przyrodnicze. Dzięki multimedialnym prezentacjom i interaktywnym makietom nawet laik może zrozumieć, jak przez miliony lat formowało się złoże solne. Ekspozycje pokazują nie tylko suchą teorię, ale pozwalają dotknąć prawdziwych skał i minerałów. Szczególnie cenne są zajęcia dla dzieci i młodzieży, które poprzez zabawę uczą szacunku dla dziedzictwa geologicznego. W komorze Russeger VI można na własne oczy obserwować proces krystalizacji soli – to żywa lekcja chemii i fizyki w jednym. Takie połączenie nauki z doświadczeniem zmysłowym to najlepszy sposób, by zaszczepić w młodych ludziach pasję do geologii.

Wnioski

Wielicka kopalnia soli to niezwykłe połączenie dziedzictwa geologicznego, historycznego i kulturowego. Jej unikalna dwudzielna struktura złoża czyni ją ewenementem na skalę światową. Przez siedem wieków funkcjonowania kopalnia stała się żywym podręcznikiem ewolucji technik górniczych – od średniowiecznych narzędzi po XIX-wieczne maszyny parowe. To miejsce, gdzie natura i ludzka pomysłowość stworzyły harmonijną całość, czego dowodem są zarówno solne kryształy formowane przez miliony lat, jak i zabytkowe urządzenia górnicze pokryte solną patyną.

Status UNESCO potwierdza wyjątkowość tego miejsca, które łączy w sobie funkcje edukacyjne, terapeutyczne i turystyczne. Alfons Długosz miał rację mówiąc, że to „podręcznik geologii i historii w jednym” – każda komora, każdy korytarz opowiada tu fascynującą opowieść o procesach geologicznych i ludzkiej determinacji. Współczesne multimedia doskonale uzupełniają autentyzm tego miejsca, nie naruszając jego ducha.

Najczęściej zadawane pytania

Dlaczego wielicka kopalnia soli jest wyjątkowa w skali światowej?
To jedyne takie miejsce, gdzie można obserwować dwudzielną strukturę złoża solnego – równocześnie warstwową i bryłową. Ta geologiczna osobliwość wynika z unikalnych procesów tektonicznych związanych z wypiętrzaniem Karpat.

Jakie są najcenniejsze eksponaty w Muzeum Żup Krakowskich?
Warto zwrócić uwagę na skrystalizowane narzędzia górnicze z XIX wieku, średniowieczne dokumenty żupne oraz unikalne „choinki solne”. Szczególną wartość ma XIV-wieczny inwentarz żup solnych – bezcenny dokument historyczny.

Czy w kopalni wciąż trwa wydobycie soli?
Komercyjne wydobycie zakończono w 1996 roku, ale kopalnia wciąż żyje – jako obiekt turystyczny, uzdrowisko i muzeum. Procesy krystalizacji soli wciąż trwają, co można obserwować w komorach ekspozycyjnych.

Jak głęboko sięgają podziemne trasy turystyczne?
Najniższy dostępny dla turystów poziom znajduje się na głębokości 135 metrów. Tam właśnie zlokalizowane są najciekawsze ekspozycje geologiczne, w tym słynna komora Russeger VI z imponującymi kryształami halitu.

Czym są tajemnicze „choinki solne”?
To rozgałęzione struktury krystaliczne powstające w specyficznych warunkach wilgotności. Ich kształt rzeczywiście przypomina miniaturowe drzewka, a różnorodność barw wynika z domieszek innych minerałów w soli.